Riolering
Buizen, putten, kolken, gemalen, overstorten en de weg vormen de basis van een rioolsysteem. Het water loopt door de buizen. Tussen de buizen zitten putten om bochten in de riolering te maken. Ook kan de gemeente vanuit de putten de buizen reinigen. Via kolken (de putjes in de weg of stoeprand) loopt regenwater van de straat het riool in. Ook dat komt in de buizen onder de weg terecht.
Regenwater stroomt naar een gemaal, sloot of vijver, of verdwijnt in de bodem. Afvalwater (soms gemengd met regenwater) loopt naar een gemaal. Bij hevige regen kan het riool het extra water afvoeren via nooduitlaten: de overstorten.
De riolering bestaat uit nog veel meer onderdelen, zoals:
- bergbezinkvoorzieningen
- infiltratievoorzieningen
- meetapparatuur
- drainage voorzieningen
- regenwaterzuiveringen
- iba’s
- ontstoppingsstukken
- ontlastputten
Rioolbuizen:
Rioolbuizen hebben verschillende formaten en vormen. De doorsnede van het openbare riool varieert van twintig tot meer dan tweehonderd centimeter. De meeste rioolbuizen zijn van beton of kunststof. Soms van aardewerk, gietijzer of asbestcement. Meestal zijn de buizen rond, maar betonnen buizen kunnen ook eivormig zijn.
De buizen moeten een klein beetje schuin liggen om het water te laten stromen. Soms is dat maar 1 mm per meter buis. De aanleg is dus een heel precies werk. Tussen de buizen zitten putten. Het geheel van een aantal buizen en putten heet ook wel rioolstreng.
Putten
Een riool kan niet zonder putten. Om de veertig meter ligt in het riool een put om het riool te inspecteren (zie foto onder) of te reinigen. Ook voor het maken van een bocht of meerdere buizen op elkaar aan te sluiten gebruiken we putten. Daarnaast dienen putten bijvoorbeeld als overstort of als opvangplaats voor meetapparatuur.
Kolken
Via kolken loopt regenwater het riool in. Kolken kunnen in de straat of stoeprand liggen. Onder in de kolk vangt een bak het toegestroomde zand, slib en vuil op. Gemeenten reinigen deze bak regelmatig met een kolkenzuiger. De kolk voert het water af naar een regenwaterriool of een gemengd riool. De meeste kolken hebben ook een stankslot, net zoals in het putje bij u thuis. Dit slot voorkomt stank op straat.
Zogenaamde infiltratiekolken zijn niet altijd op het riool aangesloten. Soms loopt het regenwater direct de bodem in. Dat gebeurt via een extra lange buis met openingen aan de zijkant.
Kolk
voor aanleg
Reinigen
van kolk
Infiltratie
kolk
Drainage voorzieningen
Grondwater kan dicht onder het maaiveld zitten. Dat kan bijvoorbeeld zorgen voor vocht in huis. Meestal is dit met bouwkundige oplossingen te verhelpen. Soms legt de gemeente drainageleidingen aan. Dat zijn ‘lekke buizen’ om grondwater op te vangen en af te voeren.
Een gemeente doet dat bijvoorbeeld als ze oude en lekke riolen vervangt die grondwater afvoeren. Want een nieuw riool lekt niet. Waar nodig kunt u zelf natuurlijk ook een drainage voorziening aanleggen. Bijvoorbeeld door het ingraven van drainageslangen. Wel is het handig om dit vooraf met uw gemeente te overleggen.
Horizontale drainage is mogelijk als u op dezelfde hoogte in de grond een afvoerleiding (riool) hebt liggen. U kunt dan een buis aanleggen van het gat naar dit buizenstelsel en de buis hierop aansluiten. Het water wordt dan door de buis afgevoerd. Ook als u bijvoorbeeld in de buurt een sloot hebt liggen, of een vijver, is het mogelijk. U kunt de buizen dan uit laten komen in de sloot/vijver, zodat het water hierin kan lopen. Zorg er hierbij wel voor dat de buizen niet helemaal horizontaal in de grond liggen, maar iets aflopen naar het riool, de sloot of de vijver.
Bij verticale drainage wordt er een buizenstelsel aangelegd vanuit de kuil naar boven. Dit kost veel geld en is meer werk.
Ontstoppingsstuk
Voor alle rioolproblemen tussen uw huis en dit ontstoppingsstuk is de huiseigenaar of bewoner verantwoordelijk. Vanaf het ontstoppingsstuk tot het hoofdriool moet de gemeente de problemen oplossen, tenzij de gemeente dat anders geregeld heeft.
In het ontstoppingsstuk is goed te zien waar een eventuele verstopping zit. Dit nieuwe ontstoppingsstuk (foto) laat zien waar de grens ligt. Staat het vol water, dan zit het probleem in het openbare riool. Is het droog, dan zit er waarschijnlijk een verstopping in of rond uw huis. Voor het opgraven is vrijwel altijd toestemming van de gemeente nodig.
Infiltratie voorzieningen
Infiltratievoorzieningen zorgen dat regenwater in de bodem zakt. Er zijn verschillende voorzieningen, zowel boven (wadi, infiltratieveld) als onder de grond (infiltratiebuis of kratjes). De bodem onder of rondom een infiltratievoorziening zuivert het regenwater.
Om verstoppingen te voorkomen, mag er niet te veel zand, slib en vuil in het regenwater zitten. Dat geldt zeker voor ondergrondse voorzieningen die niet te reinigen zijn. Daarom gebruiken we bladvangers en slibputjes. Voor bovengrondse voorzieningen mag het regenwater natuurlijk niet onder de grond komen. Daarom liggen in die wijken vaak gootjes die het regenwater naar de voorziening afvoeren.
Infiltratievoorzieningen zijn alleen bruikbaar als het grondwater diep genoeg zit omdat de voorziening anders al met grondwater gevuld is. Ook moet de bodem (enigszins) waterdoorlatend zijn want anders zakt het water niet weg. De voorzieningen hebben vrijwel altijd een overloop naar een vijver of sloot of een vorm van tijdelijke opslag, waarna het water in de bodem wegzakt. Zo blijven uw voeten ook bij hevige regen droog.
Infiltratievoorzieningen helpen ook om piekafvoeren in regionale watersystemen te voorkomen. Vooral als de bodemlaag water goed doorlaat. Soms is het mogelijk een bijdrage te leveren aan een schoner milieu en minder wateroverlast, door regenwater in uw tuin te gebruiken en in de bodem te laten infiltreren.